İÇİNDEKİLER
KİTAP HAKKINDA III
ÖZET VII
ABSTRACT IX
KISALTMALAR XXI
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
GARANTİ SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN GENEL KAVRAMLAR, TARİHİ SÜREÇTEKİ GELİŞİMİ, GEÇERLİLİK KOŞULLARI, UNSURLARI VE HUKUKİ NİTELİĞİ
I. GARANTİ SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN GENEL KAVRAMLAR 5
A. Borç ve Sorumluluk Kavramları 5
1. Borç Kavramı 5
2. Sorumluluk Kavramı 7
B. Garanti Kavramı, Teminat Kavramı, Teminat Türleri ve Teminat Verme Zorunluluğu 10
1. Garanti Kavramı 10
2. Teminat Kavramı 14
3. Teminat Türleri 15
a. Ayni Teminat 16
b. Kişisel Teminat 17
4. Teminat Verme Zorunluluğu 18
C. Garanti Sözleşmesi'nin Tanımı 20
1. Türk Hukukunda 21
2. İsviçre Hukukunda 24
3. Alman Hukukunda 25
II. GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN TARİHİ SÜREÇTEKİ GELİŞİMİ 29
III. GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ ÖZELLİKLERİ 33
A. Teminat İşlevi 33
B. Tek Tarafa Borç Yüklemesi 33
C. Tali Borç Doğurması 35
1. Garanti Yükümlülüğünün Tali Olmadığını Savunan Görüş 36
2. Garanti Yükümlülüğünün Tali Olduğunu Savunan Görüş 37
D. Koşula Bağlı Borç Doğurup Doğurmadığı 38
IV. GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 40
A. Garanti Sözleşmelerinin Üçüncü Kişinin Fiilinin Üstlenilmesi Olduğuna Yönelik Görüşler 41
B. Üçüncü Kişinin Fiilinin Üstlenilmesinin Garanti Sözleşmesinin Türlerinden Biri Olduğuna İlişkin Görüş 45
C. Garanti Sözleşmelerinin Kendine Özgü Bir Sözleşme Yapısında Bulunduğuna Yönelik Görüşü 48
D. Değerlendirme 51
V. GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI 53
A. Garanti Alanın Belirli Bir Hareket Tarzına Yöneltilmesi Unsuru 53
1. Belirli Bir Hareket Tarzına (Girişim, Teşebbüs) Yöneltmek Kavramı 53
2. Garanti Alanın Hareket Tarzı 54
3. Garanti Alanı Sevk ve Teşvik Etme Amacı 56
B. Garanti Alanın Yöneltilmiş Olduğu Hareket Tarzı Nedeniyle Ortaya Çıkacak Riski Üstlenmesi Unsuru 58
1. Risk (Riziko, Tehlike) Kavramı ve Kapsamı 58
2. Riskin Belirli ya da Belirlenebilir Olması 62
3. Kaza ve Beklenmeyen Haller ile İlliyet Bağını Kesen Haller 66
4. Riskin Sonradan Artması (Ağırlaşması) 68
C. Asıl Sözleşmeden Bağımsız Yükümlülük Altına Girilmesi Unsuru 70
1. Bağımsızlığın Bir Sonucu Olarak Asıl Sözleşmeden Doğan Def’i ve İtirazların İleri Sürülememesi 75
2. Bağlı (Murtabıt) Garanti Sözleşmeleri 77
D. İvaz Unsuru 79
VI. GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN GEÇERLİLİK KOŞULLARI 83
A. Genel Olarak 83
B. Hukuki İşlem Ehliyeti 84
1. Garanti Veren Açısından 85
2. Garanti Alan Açısından 89
C. Konunun Kanuna, Emredici Hükümlere, Kişilik Haklarına, Ahlâk ve Adaba Aykırı Olmaması 90
D. Edimlerin İmkânsız Olmaması 93
1. Girişilen İşin İmkânsız Olması 93
2. Neticenin İmkânsız Olması 95
3. Taraf İradelerinin İmkânsızlık Konusuna Etkisi 97
E. İradelerin Sıhhatli Olması 99
1. Yanılma 100
a. Sözleşmenin Niteliğinde Yanılma 100
b. Sözleşmenin Konusunda ve Kişide Yanılma 102
c. Miktarda Yanılma 103
d. Esaslı Saik Yanılması 104
2. Aldatma 105
3. Korkutma 106
VII. GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN ŞEKLİ 107
A. Garanti Verenin Sorumlu Olduğu Miktarın Belirtilmesi 107
B. Yazılı Şekle Tabi Olup Olmadığı 111
C. Eşin Rızasının Arandığı Durumlar 114
İKİNCİ BÖLÜM
GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI, TARAFLARI, ÇEŞİTLERİ, DİĞER KURUMLARDAN FARKLARI
I. GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI 119
A. Garanti Taahhüdüne İlişkin Beyanın Ciddi Olması 121
B. Garanti Sözleşmesinin Geciktirici Koşula Bağlı Olarak Kurulması 122
II. GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI 123
A. Garanti Veren 123
B. Garanti Alan 124
C. Diğer Kişiler 125
D. Birden Fazla Garanti Veren ve Garanti Fonu 129
III. GARANTİ SÖZLEŞMELERİNİN DİĞER BAZI KURUMLARDAN FARKLARI 131
A. Kefalet Sözleşmesinden 132
1. Garanti ve Kefalet Sözleşmesi Ayrımındaki Ölçütler 133
a. Aslilik – Fer’ilik Ölçütü 135
i. Sözleşmede “İlk Talepte Kayıtsız Şartsız Ödeme” Kaydının Yer Alması 138
ii. Asıl Sözleşmeden Doğan Def’i ve İtirazların İleri Sürülmesinden Vazgeçilmesi 141
iii. Temel Borç İlişkisine Yollama Yapması 144
iv. Ödemenin Belli Bir Edimin Yerine Getirilmediğini veya İfa Edilmediğini Tespit Eden Bir Belge Karşılığında Olacağının Belirtilmesi 146
v. Edimin Kusurlu Olarak Yerine Getirilmemesi Şartına Bağlı Bir Taahhütte Bulunulması 148
vi. Lehine Teminat Verilen Borçlunun Yükümlülüğünü Aşan Bir Taahhütte Bulunulması 149
b. Aynen İfa- Tazminat Ödeme Yükümlülüğü Ölçütü 151
c. Yazılı Şekil Şartı 152
d. Menfaat Ölçütü 153
e. Teminat Taahhüdünde Bulunurken Asıl Borçlunun Kişisel Özelliklerinin Göz Önünde Tutulmasının Nitelendirmeye Etkisi 154
f. Müteselsil Sorumluluk Üstlenilmesi 156
g. Teminatta Bulunanın Teminatı Alanı Tatmin Etmeksizin Üçüncü Kişilere Rücûda Bulunamayacağının Öngörülmüş Olması 156
h. Peşin Dava (Tartışma) Def’i ve Bölme Def’inden Feragatte Bulunulması 157
2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 04. 07. 2001 Tarih, 2001/19-534 Esasve 2001/583 Karar sayılı Kararının Değerlendirilmesi 158
3. Şüphe Halinde Kefaletin Bulunduğu Karinesi 161
4. Kefalet ve Garanti Sözleşmesi Ayrımının Önemi 164
B. Borca Katılmadan ve Birlikte Borç Üstlenilmesinden 169
C. Avalden 172
D. Müteselsil Borç İlişkisinden 174
E. Vekâlet Sözleşmesinden 175
F. Ceza Koşulundan 176
G. Sigorta Sözleşmesinden 178
H. Kredi Emrinden 179
I. Şartlı Bağışlamadan 180
IV. GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN TÜRLERİ 181
A. Kefalet Benzeri (Teminat Amaçlı) Garanti Sözleşmesi 181
B. Üçüncü Kişinin Fiilini Üstlenme ile Garanti Sözleşmesi Arasındaki İlişki 183
1. Üçüncü Kişinin Fiilini Üstlenmenin Hukuki Niteliği ile İlgili Görüşler 188
a. Kefalet Sözleşmesi Görüşü 189
b. Garanti Sözleşmesi Görüşü 190
c. Genel Hüküm Görüşü 190
d. Kefalet Benzeri Garanti Sözleşmesi Görüşü 193
C. Banka Teminat Mektupları ile Garanti Sözleşmesi Arasındaki İlişki 194
1. Banka Teminat Mektuplarında Taraflar Arasındaki Hukuki İlişkinin Niteliği 199
a. Lehtar ile Garanti Alan (Muhatap) Arasındaki İlişki (Temel İlişki- Asıl Borç İlişkisi) 199
b. Lehtar ile Garanti Veren Banka Arasındaki İlişki (Karşılık İlişkisi) 200
c. Garanti Veren Banka ile Garanti Alan (Muhatap) Arasındaki İlişki
(Teminat İlişkisi) 203
2. Banka Teminat Mektuplarının Hukuki Niteliği 204
a. Kefalet Sözleşmesi Görüşü 205
b. Üçüncü Kişinin Fiilini Üstlenme Görüşü 206
c. Karma Nitelik Görüşü 209
d. Kendine Özgü Yapısı Olan (Sui Generis) Sözleşme Görüşü 211
e. Değerlendirme 212
3. Banka Teminat Mektuplarının Türleri 213
a. Ödeme Talebinin Şekli Bakımından Yapılan Ayrım 213
i. İlk Talepte Ödeme Kaydı İçeren Banka Teminat Mektubu 213
ii. Şarta Bağlı Teminat Mektubu 216
b. Teminatın Konusu Bakımından Yapılan Ayrım 217
i. Geçici Teminat Mektupları 217
ii. Kesin Teminat Mektupları 220
iii. Avans Teminat Mektupları 220
c. Süresi Bakımından Yapılan Ayrım 222
i. Süresiz Teminat Mektupları 222
ii. Süreli Teminat Mektupları 223
d. İkinci Bankanın Devreye Girmesine Göre Yapılan Ayrım 224
i. Doğrudan Teminat Mektubu 224
ii. Dolaylı Teminat Mektubu 225
e. Kontrgarantiler 226
D. Saf Garanti Sözleşmeleri 228
1. Saf Garanti Sözleşmelerinin Görünüm Şekilleri 230
a. Temettü ve Faiz Garantisi 230
b. Yap, İşlet, Devret Modelinde Gelir Garantileri 232
c. Kira Geliri veya Ticari Gelir Garantileri ile Diğer Kâr Garantileri 234
d. Açığı Karşılama Garantisi 234
e. Zararın Giderilmesi Garantisi 235
f. İpotek Garantisi 235
g. Satıcının Satış Konusuyla İlgili Olarak Verdiği (Saf) Garanti Taahhütleri 236
E. Saf Garanti Taahhüdü (Yöneltmeyi Amaçlayan Garanti Sözleşmesi) ile Kefalet Benzeri Garanti Sözleşmesi (Teminatı Amaçlayan Garanti Sözleşmesi) Arasındaki Farklar 239
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI, GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ VE ZAMANAŞIMI
I. GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARI 241
A. Sözleşmenin Taraflarının Hak ve Yükümlülükleri 241
1. Garanti Veren Tarafın Hakları ve Yükümlülükleri 241
a. Garanti Verenin Hakları 241
i. Garanti Verenin Riskin Ortaya Çıktığının İspatlanmasını İsteme Hakkı 241
ii. Garanti Verenin Edimini Temin Ettiği Üçüncü Kişiye Rücûda Bulunabilme Hakkı 245
(1). Garanti Verenin Kontrgaranti (Karşı Garanti) Hükümlerine Dayanan Rücu Hakkı 248
(2). Vekâletsiz İş görme Hükümleri Dayanak Alınarak Rücu Hakkının Bulunup Bulunmadığı 252
(3). Sebepsiz Zenginleşme Hükümleri Dayanak Alınarak Rücu Hakkının Bulunup Bulunmadığı 254
(4). Müteselsil Sorumluluk Hükümleri (TBK m. 61-62) Dayanak Alınarak Rücu Hakkının Bulunup Bulunmadığı 257
(5). Türk Borçlar Kanunu m. 127 Hükmü Dayanak Alınarak Rücu Hakkının Bulunup Bulunmadığı 258
(6). Değerlendirme 258
iii. Banka Teminat Mektupları Bakımından Rücu Meselesi 260
(1). Bankanın Lehtara Rücu Hakkı ve Kapsamı 261
(2). Bankanın Muhataba Rücu Meselesi 261
(3). Bankaya Ödemede Bulunan Lehtarın Muhataba Rücu Meselesi 262
(4). Rücuun Kapsamı 263
b. Garanti Verenin Yükümlülükleri 266
i. Garanti Verenin Tazminat Borcu 266
(1). Tazminat Borcunun Şekli 269
(a). Aynen Tazmin 270
(b). Nakden Tazmin 271
(c). Diğer Tazmin Şekilleri 272
(d). Tazminat Borcunun Özellikleri 273
(2). Tazminat Borcunun Kapsamı 275
(3). Tazminat Borcunun Muaccel Olması 281
(4). Tazminat Borcunda Temerrüde Düşülmesi 284
(5). Garanti Sözleşmesinden Doğan Alacak Hakkının Temliki 286
(a). Asıl Sözleşmeden Doğan Alacağın Temliki 286
(b). Garanti Sözleşmesinden Doğan Alacağın Temliki 287
(6). Garanti Sözleşmesinden Doğan Alacak Hakkının ve Teminat Mektubunun Haczi Sorunu 290
(a). Banka Teminat Mektubundan Doğmuş Bir Alacak Hakkının Haczi 291
(b). Banka Teminat Mektubuna Bağlı Henüz Doğmamış Alacak Hakkının Haczi 292
(7). Tazminat Borcunun Ödenmesinin İhtiyati Tedbirle Önlenmesi 293
ii. Garanti Bedelinin Ödenmesine İlişkin İstem Halinde Koşulların
Gerçekleştiği ve Gerekli Belgelerin Sunulduğuna İlişkin İnceleme Yükümü 299
iii. Garanti Verenin Def’i ve İtirazları İleri Sürme Yükümlülüğü 302
iv. Diğer Yükümlülükleri 303
2. Garanti Alanın Hak ve Yükümlülükleri 303
II. GARANTİ SÖZLEŞMESİNİN SONA ERMESİ 306
A. Borcun Sona Erme Sebepleri 307
1. Asıl Borca Bağlı Olarak Sona Erme 307
2. Garanti Sözleşmesinden Doğan Borca Bağlı Olarak Sona Erme 309
a. Süre Bakımından Sona Erme 310
i. Belirli Süreli Garanti Sözleşmesinin Sona Ermesi 310
ii. Belirsiz Süreli Garanti Sözleşmesinin Sona Ermesi 311
b. Sözleşmeden Dönme 313
c. Asıl Borçlu ve Garanti Veren Sıfatlarının Birleşmesi 314
d. Garanti Alan Tarafından Garanti Verilenin İbrası ile Borcun Sona Ermesi 314
e. Garanti Verenin yahut Kendisine Garanti Verilenin Başkaca Bir Alacağıyla Takas Beyanı ile Borcun Sona Ermesi 315
f. Borcun Yenilenmesi 317
g. Alacağın Temliki 318
h. Borcun Üstlenilmesi 319
ı. Garanti Alanın Kusuru 320
j. Sonraki Kusursuz İmkânsızlık 321
k. Riskin Gerçekleşmemesi Sebebiyle Sona Erme 322
l. Aşırı İfa Güçlüğü 323
III. ZAMANAŞIMI 325
A. Belirli Süreli Garanti Sözleşmelerinde Zamanaşımı 326
B. Belirsiz Süreli Garanti Sözleşmelerinde Zamanaşımı 328
SONUÇ 331
KAYNAKÇA 335