Kamu Alacaklarında Rüçhan Hakkı

KAMU ALACAKLARINDA RÜÇHAN HAKKI



Yrd. Doç. Dr. Ümit Süleyman ÜSTÜN



ÖNSÖZ V

KISALTMALAR VII

GİRİŞ 1



BİRİNCİ BÖLÜM

KAMU ALACAKLARININ TANIMI, TAŞIDIĞI ÖNEM VE TAHSİLİNİN ÖZEL HÜKÜMLER ÇERÇEVESİNDE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ



I. GENEL OLARAK KAMU ALACAKLARININ TANIMI VE TAŞIDIĞI ÖNEM 5

A. KAMU ALACAKLARININ TANIMI 5

B. KAMU ALACAKLARININ TAŞIDIĞI ÖNEM 7

II. KAMU ALACAKLARININ TAHSİLİNİN ÖZEL HÜKÜMLER ÇERÇEVESİNDE GERÇEKLEŞTİRİLMESİ 11

III. KAMU ALACAKLARININ KAPSAMI 24

A. GENEL OLARAK 24

B. KAMU ALACAKLARININ TASNİFİ 25

1. Aslî Kamu Alacakları 26

a. Vergi 31

b. Resim 33

c. Harç 33

d. Ceza Tahkik ve Takiplerine Ait Muhakeme Masrafı 34

e. Vergi ve Para Cezası 35

2. Fer’î Kamu Alacakları 36

a. Gecikme Zammı 37

b. Gecikme Faizi 38

c. Tecil Faizi 40

d. Haksız Çıkma Zammı 41

e. Pişmanlık Zammı 41

3. Kamu Hizmetleri Uygulamasından Doğan Kamu Alacakları 42

4. Kamu Alacaklarının Takip Masrafları 45

5. Özel Kanunlarında AATUHK’a Göre Tahsil Edileceği Belirtilen Alacaklar 46



İKİNCİ BÖLÜM

KAMU ALACAKLARININ KORUNMASI BAKIMINDAN RÜÇHAN HAKKI, YABANCI ÜLKE UYGULAMALARI VE İİK’DAKİ BENZER MÜESSESELERİN İNCELENMESİ



I. KAMU ALACAKLARININ KORUNMASI 53

II. KAMU ALACAKLARININ KORUNMASI BAKIMINDAN RÜÇHAN HAKKI 56

A. GENEL OLARAK 56

B. RÜÇHAN HAKKININ TANIMI VE KAPSAMI 58

C. KAMU ALACAKLARINA ÖNCELİK TANINMASININ SEBEPLERİ 61

III. YABANCI ÜLKE UYGULAMALARINDA KAMU ALACAKLARINA RÜÇHAN HAKKI TANINMASI 66

A. GENEL OLARAK 66

B. ÇEŞİTLİ ÜLKE UYGULAMALARINDA KAMU ALACAKLARINA RÜÇHAN HAKKI TANINMASI 71

1. İngiltere 71

2. Almanya 72

3. Fransa 73

4. Amerika Birleşik Devletleri 74

5. Avustralya 77

6. Kanada 78

7. Japonya 79

IV. İCRA VE İFLÂS KANUNU’NDAKİ BENZER MÜESSESELER 80

A. GENEL OLARAK 80

B. İCRA VE İFLAS KANUNU’NDA HACZE İŞTİRAK 82

1. Genel Olarak 82

2. Yabancı Ülke Uygulamalarında Hacze İştirak 83

a. Alman Hukuku 83

b. Fransız Hukuku 83

c. İsviçre Hukuku 83

3. Hacze İştirakin Kapsamı 84

a. Hacze Takipli (Adi)İştirak 84

aa. Takip şartı 86

bb. Öncelik şartı 86

cc. Belgelendirme şartı 87

dd. Süre şartı 88

b. Hacze Takipsiz (İmtiyazlı)İştirak 89

4. Hacze Takipli İştirak Usûlü (Paraların Paylaştırılması) 90

C. İCRA VE İFLÂS KANUNU’NDA İFLÂS HALİNDE ALACAKLARIN SIRASI 92



ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

KAMU ALACAKLARINDA RÜÇHAN HAKKI



I. GENEL OLARAK 95

II. HEM HACİZ HEM DE İFLÂSTA GEÇERLİ OLAN RÜÇHAN HAKKI 97

A. EŞYA VE GAYRİMENKULÜN AYNINDAN DOĞAN KAMU ALACAKLARI 98

1. Genel Olarak 98

2. Eşya Ve Gayrimenkulün Aynından Doğan Kamu Alacaklarının Kapsamı 102

a. Gümrük Vergisi 103

b. Bina ve Arazi vergisi 105

c. Motorlu Taşıtlar Vergisi 106

d. Veraset ve İntikal Vergisi 108

e. Eşya ve Gayrimenkulün Aynından Doğan Kamu Alacaklarına İlişkin Cezalar ve Fer’î Kamu Alacakları 109

B. KAMU ALACAĞINA KARŞI TEMİNAT HÜKMÜNDE OLAN EŞYALAR 111

1. Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 55. Maddesindeki Düzenleme 111

2. AATUHK’un 12. Maddesindeki Düzenleme 114



III. HACİZDE RÜÇHAN HAKKI 121

A. İLK HACZİN KAMU ALACAĞINDAN DOLAYI SONRAKİ HACZİN ÖZEL ALACAKTAN DOLAYI KONULMASI 121

B. İLK VE SONRAKİ HACİZLERİN KAMU ALACAĞINDAN DOLAYI KONULMASI (KAMU İDARELERİ ARASINDA ÖNCELİK) 126

IV. HACZE İŞTİRAKTE RÜÇHAN HAKKI 134

A. GENEL OLARAK 134

B. KAMU ALACAKLARININ HACZE İŞTİRAKİNİN ŞARTLARI 135

1. Daha Önceden Üçüncü Şahıslar Tarafından Özel Alacak İçin Haciz Konulmuş Olmalı 136

a. Daha Önce Özel Alacak İçin Haciz Konulmuş Olmalı 136

b. Özel Alacak İçin Konulmuş Olan Haciz Kesin Olmalı 141

aa. Genel Olarak 141

bb. Özel Alacaklardan Dolayı Konulan İhtiyatî Hacizlerin Kamu Alacaklarından Dolayı Konulan Hacizlere İştiraki 142

aaa. 4949 Sayılı Kanun’dan Önceki Düzenleme 144

bbb. 4949 Sayılı Kanun’dan Sonraki Durum 148

2. Daha Sonra Kamu Alacağından Dolayı da Aynı Mal İçin Haciz Konulmuş Olmalı 151

a. Kamu Alacağından Dolayı da Aynı Mal İçin Haciz Konulmalı 151

aa. Genel Olarak 151

bb. Kamu Alacağından Dolayı Kanunî Temsilci ve Diğer Kişiler Hakkında Haciz Uygulanması 158

cc. Haciz Aynı Mal Üzerine Konulmalı 160

b. Kamu Alacağından Dolayı Konulan Haciz Kesin Olmalı 161

3. Haczedilen Mallar Paraya Çevrilmeden Önce Kamu Alacağından Dolayı Haciz Konulmuş Olmalı 162

C. KAMU ALACAKLARININ REHİN KARŞISINDAKİ DURUMU 166

1. Rehnin Önceliği 167

2. Kamu Alacağının Rehinden Önceki Hacze İştiraki 169

a. 4949 Sayılı Kanun’dan (30.07.2003’den) Önceki Dönem 169

b. 4949 Sayılı Kanun ile 5479 Sayılı Kanun Arasındaki Dönem (30.07.2003 – 08.04.2006 Arası) 170

c. 5479 Sayılı Kanun Sonrası (08.04.2006’dan İtibaren Mevcut Uygulama) 171

D. GARAMETEN PAYLAŞTIRMA USÛLÜ 174

E. SIRA CETVELİNE KARŞI BAŞVURU YOLLARI 183

V. İFLÂS, MİRASIN REDDİ VE TEREKENİN TASFİYESİ HALİNDE RÜÇHAN HAKKI 186

A. GENEL OLARAK 186

B. KAMU ALACAKLARININ İFLÂSTA SIRA CETVELİNDEKİ YERİ 195

1. 4949 sayılı Kanun’dan (30.07.2003’den) Önceki Dönem 196

2. 4949 Sayılı Kanun’la 5479 Sayılı Kanun Arasındaki Dönem (30.07.2003 – 08.04.2006 Arası) 197

3. 5479 Sayılı Kanun Sonrası (08.04.2006’dan İtibaren) Mevcut Uygulama 199

C. KAMU ALACAKLARININ İFLÂSTAKİ SIRASI İLE İLGİLİ ÖZEL DURUMLAR 200

1. TMSF Alacaklarının İflâs Sıra Cetvelindeki Yerine Bağlı Olarak Kamu Alacaklarının Durumu 200

a. 4389 Sayılı Mülga Bankalar Kanunu Kapsamında Fon Alacaklarının Sıra Cetvelindeki Yeri 201

b. 4949 Sayılı Kanun ve 5411 Sayılı Bankacılık Kanunu Kapsamında Fon Alacakları ile Kamu Alacaklarının Durumu 203

2. Kamu Alacaklarında Halefiyet Durumu 209

D. İFLÂSIN ERTELENMESİ VE KONKORDATO HALİNDE KAMU ALACAKLARININ DURUMU 216

1. İFLÂSIN ERTELENMESİ 216

2. KONKORDATO 220

a. Konkordato Mühletinin Kamu Alacakları Üzerindeki Etkisi 221

b. Tasdik Edilen Konkordatonun Kamu Alacakları Üzerindeki Etkisi 224











DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

KAMU ALACAKLARINDA RÜÇHAN HAKKININ DEĞERLENDİRİLMESİ



I. KAMU ALACAKLARINA ÖZEL ALACAKLARA NAZARAN BİR TAKIM İMTİYAZLAR TANINMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ 229

A. KAMU ALACAKLARININ TAHSİLİNİN AYRI BİR KANUNDA DÜZENLENMESİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 229

B. KAMU ALACAKLARINA RÜÇHAN HAKKI TANINMASININ DEĞERLENDİRİLMESİ 232

II. ÖZEL ALACAKLILAR İLE KAMU ALACAKLISI ARASINDAKİ EŞİTLİK AÇISINDAN DEĞERLENDİRME 234

III. KAMU ALACAKLARINDA RÜÇHAN HAKKININ KAMU YARARI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ 236

A. GENEL OLARAK 236

B. HAZİNE YARARI İLE BİREY YARARI ARASINDAKİ DENGE AÇISINDAN DEĞERLENDİRME (KAMU YARARININ GERÇEKLEŞMESİ) 238

IV. KAMU ALACAKLARININ YENİDEN TASNİFİNİN GEREKLİLİĞİ 243

SONUÇ 249

YARARLANILAN KAYNAKLAR 255