Çok uluslu şirketlerin neden oldukları vergi kayıpları, 2008 krizi sonrasında OECD ve AB’nin matrah kaybı ve kar aktarımına ilişkin çalışmalarıyla önlenmeye çalışılmaktadır. Bu çalışmaların bir boyutunu, 2018/822 Sayılı AB Direktifi oluşturmaktadır. Direktifle vergi danışmanlarına, vergi mükelleflerinin uluslararası sınır ötesi vergi planlama tasarımlarına ilişkin bilgileri vergi idareleriyle paylaşma zorunluluğu getirilmiştir.
Bu kitapta, Direktifin kanunilik ilkesi bağlamında, açıklık, öngörülebilirlik ve hukuki eşitlik prensiplerine aykırılık oluşturabilecek boşluklar taşıdığı ortaya koyularak, idareye keyfi uygulamalarda bulunma ve hukuki eşitlik ilkesine aykırı davranma olanağı sunulmasının iki boyutu tartışılmıştır. Bunlardan ilki, söz konusu durumun mülkiyet hakkının, özel hayatın gizliliğine saygı hakkının ve adil yargılanma hakkının ihlaline neden olabilecek hukuki ihtilaflar yaratma olasılığıdır. İkincisi ise, söz konusu Direktifin çok uluslu şirketlerin agresif vergi planlamalarıyla mücadelede ne derece etkin olacağıdır. Bu iki sonuç bağlamında, gerek mükellef haklarının etkin şekilde kullanımı gerekse de çok uluslu şirketlerin agresif vergi planlamaları nedeniyle oluşan vergi kayıplarının önlenmesi açısından hukukun etkin bir şekilde işleyebilmesinin tartışmaya açılması hedeflenmiştir.
İÇİNDEKİLER
KİTAP HAKKINDA III
ABOUT THE BOOK III
ÖZET V
ABSTRACT VII
TABLO LİSTESİ XI
KISALTMALAR XIII
GİRİŞ 1
BİRİNCİ BÖLÜM
KAVRAMLAR VE 2018/822 SAYILI DİREKTİF
1.1. Uluslararası Agresif Vergi Planlaması Sorununun Arka Planı 3
1.2. Vergiden Kaçınma ve Vergi Planlaması 9
1.3. Agresif Vergi Planlaması 18
1.4. Zararlı Vergi Rekabeti ve Vergi Cennetleri 23
1.5. Mükellef Hakları 29
1.6. 2018/822 Sayılı Direktif 31
1.6.1. Direktifin Hukuki Niteliği31
1.6.2. Direktifin Düzenledikleri 34
İKİNCİ BÖLÜM
VERGİ PLANLAMASINI İFŞA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN
MÜLKİYET HAKKI SINIRI
2.1. Vergide Yasallık İlkesinin Sınırı Olarak Mülkiyet Hakkının Kötüye Kullanılması 44
2.2. Vergi Planlamasını İfşa Yükümlülüğünün Mülkiyet Hakkı ile Suçta ve Cezada Kanunilik İlkesi Açısından Sınırı 50
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
VERGİ PLANLAMASINI İFŞA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN
ÖZEL HAYATIN GİZLİLİĞİNE SAYGI
HAKKI SINIRI
3.1. Özel Hayatın Gizliliğine Müdahale Meşru Amaç Taşımalıdır 64
3.1.1. Vergi Cennetlerinin Olumlu ve Olumsuz Olduğu Yönündeki Görüşler 69
3.1.2. Vergi Cennetleri Nedeniyle Uğranılan Vergi Kaybının Gelişmiş Ülkeler ve Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerindeki Etkisi 75
3.1.3. Vergi Cennetleri Sorununa Yönelik Çözümler: Müeyyide Eksikliği ve Sürdürülebilirlik Sorunu 88
3.2. Özel Hayatın Gizliliğine Müdahale Demokratik Bir Toplumda Gerekli Olmalıdır 96
3.3. Kişisel Verilerin Korunması Hakkı Bakımından Bilgi Değişimi100
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
VERGİ PLANLAMASINI İFŞA YÜKÜMLÜLÜĞÜNÜN
ADİL YARGILANMA HAKKI SINIRI
4.1. Susma Hakkı 110
4.2. Masumiyet Karinesi 116
SONUÇ 119
KAYNAKÇA135