Yeni Türk Borçlar Kanunu Hükümleri Çerçevesinde Taksitle Satım Sözleşmesi

6098 SAYILI YENİ TÜRK BORÇLAR KANUNU' NA GÖRE



TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİ



Mustafa ÜNLÜTEPE



- Hukukumuzda Taksitle Satım Sözleşmesini Düzenleyen Hükümler

- Türk Borçlar Kanunu'nun Taksitle Satım Sözleşmesini Düzenleyen Hükümlrine Genel Bakış

- Taksitle Satım Sözleşmesinin Tanımı,Hukuki Niteliği Ve Özellikleri

- Taksitle Satım Sözleşmesinin Fayda Ve Sakıncaları

- Taksitle Satım Sözleşmesinin Unsurları

- Taksitle Satım Sözleşmesinin Uygulama Alanı Ve Diğer Sözleşmelerden Ayrılması

- Taksitle Satım Sözleşmesinin Uygulama Alanı

- Taksitlesatım Sözleşmesinin Benzer Sözleşmelerden Ayrılması

- Taksitle Satım Sözleşmesinin Kurulması Ve Hükümleri

- Taksitle Satım Sözleşmesinin Kurulması

- Taksitle Satım Sözleşmesinin Hükümleri



BİRİNCİ BÖLÜM

GENEL BİLGİLER



§ I. HUKUKUMUZDA TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİ DÜZENLEYEN HÜKÜMLER 23

§ II. TÜRK BORÇLAR KANUNU’NUN TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİ DÜZENLEYEN HÜKÜMLERİNE GENEL BAKIŞ 24

§ III. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN TANIMI, HUKUKİ NİTELİĞİ VE ÖZELLİKLERİ 26

A. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN TANIMI 26

B. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN HUKUKİ NİTELİĞİ 29

C. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN ÖZELLİKLERİ 31

1. Rızai Sözleşme Oluşu 31

2. Tam İki Tarafa Borç Yükleyen Sözleşme Oluşu 32

3. Mülkiyeti Devir Borcu Doğuran Sözleşme Oluşu 33

§ IV. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN FAYDA VE SAKINCALARI 34

A. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN FAYDALARI 34

B. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN SAKINCALARI 35

§ V. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN UNSURLARI 36

A. SATIMIN KONUSUNU TAŞINIR MAL VEYA HAKLARIN OLUŞTURMASI 37

1. Taşınır Mal veya Haklar 37

2. Taşınmaz Malların Durumu 40

a. Tapuya Kayıtlı Taşınmaz Mallar 40

b. Tapusuz Taşınmaz Mallar 42

3. TKHK Düzenlemesi 44

B. ALICININ TAKSİTLERİ ÖDEMESİNDEN ÖNCE SATICININ MALI ALICIYA TESLİM ETMESİ 45

1. Genel Olarak 45

2. Borçlar Kanunu’na Göre Mevcut Durum 46

3. Türk Borçlar Kanunu Düzenlemesi 50

C. SATIM BEDELİNİN BİRDEN FAZLA VADE İLE BÖLÜM BÖLÜM ÖDENMESİNİN KARARLAŞTIRILMASI 54

1. Genel Olarak 54

2. Alıcının Ediminin Dönemli Edim Niteliği Taşıması 55

3. Borçlar Kanunu’na Göre Mevcut Durum 56

4. Türk Borçlar Kanunu Düzenlemesi 57

D. TARAFLARIN ANLAŞMASI 58

İKİNCİ BÖLÜM

TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN UYGULAMA ALANI VE DİĞER SÖZLEŞMELERDEN AYRILMASI

§ I. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN UYGULAMA ALANI 61

A. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN MADDİ UYGULAMA ALANI 61

1. Genel Olarak 61

2. Taksitle Satım Sözleşmesini Düzenleyen BK ve TBK Hükümlerinin Emredici Niteliği 62

3. Kanuna Karşı Hile ve Bunun Taksitle Satım Sözleşmesini Düzenleyen Hükümler Karşısında Durumu 64

4. Türk Borçlar Kanunu Düzenlemesi 66

a. Kanuna Karşı Hileye İlişkin Düzenleme 68

b. Finanse Edilmiş Taksitle Satım Sözleşmelerine İlişkin Düzenleme 68

B. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN KİŞİ BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 71

1. Genel Olarak 71

2. Tüketici Kavramı 72

a. Ticari veya Mesleki Olmayan Amaçla Hareket Edilmesi Gereği 73

b. Karma Amaçla Hareket Edilmemesi Gereği 76

c. Gerçek ve Tüzel Kişi Tacirlerin Tüketici Sıfatı 77

3. Değerlendirme 80

a. BK ve TKHK’ nin Kişi Bakımından Uygulama Alanı 80

b. TBK ve TKHK’ nin Kişi Bakımından Uygulama Alanı 82

(1). Alıcının Tacir Olması veya Mesleki Amaçlarla Hareket Etmesi Halinde Uygulanacak Hükümlere İlişkin TBK Düzenlemesi 82

(2). Görüşümüz 83

C. TBK’ NİN TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİ HÜKÜMLERİNİN ZAMAN BAKIMINDAN UYGULAMA ALANI 87

§ II. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN BENZER SÖZLEŞMELERDEN AYRILMASI 91

A. FİNANSAL KİRALAMA SÖZLEŞMESİ 91

1. Finansal Kiralama Sözleşmesinin Temel Özellikleri 91

2. Finansal Kiralama Sözleşmesinin Finansman Sağlamaya Yönelik Olması 93

3. Finansal Kiralama Şirketinin Sözleşme Konusu Mal Üzerindeki Mülkiyet Hakkına Sahip Olması ve Mülkiyet Hakkının Devri Sorunu 95

4. FKK’ nin Finansal Kiralama Sözleşmeleri Hakkında Taksitle Satım Sözleşmesi Hükümlerin Uygulanmamasına İlişkin Düzenlemesi 96

B. ARD ARDA TESLİMLİ SATIM SÖZLEŞMESİ 98

C. ÖN ÖDEMELİ TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİ 100

1. Taksitle Satım Sözleşmesinden Ayrılması 100

2. TBK’ nin Ön Ödemeli Taksitle Satım Sözleşmesini Düzenleyen Hükümleri 102

D. TAKSİTLİ İŞLEMLER 105

E. KAPIDAN SATIM SÖZLEŞMESİ 107

1. Genel Olarak 107

a. Kapıdan Satım Sözleşmesinin Tanımı 108

b. Kapıdan Satım Sözleşmesinin Unsurları 108

(1). Satımın Belirli Mekanların Dışında Yapılması 108

(2). Önceden Mutabakat Olmaması Koşulunun Kaldırılmış Olması 109

(3). Parasal Sınır Koşulunun Kaldırılmış Olması 110

2. Taksitle Satım Sözleşmesini Düzenleyen Hükümlerin Kapıdan Satım Sözleşmelerine Uygulanması 110

F. KAMPANYALI SATIM SÖZLEŞMESİ 111

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN

KURULMASI VE HÜKÜMLERİ

§ I. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN KURULMASI 113

A. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN TARAFLARI 113

1. Alıcı 113

2. Satıcı 114

B. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN BAĞLI OLDUĞU ŞEKİL 114

1. Genel Olarak 114

2. Taksitle Satım Sözleşmesinin Şekli 116

a. BK ve TKHK Bakımından Taksitle Satım Sözleşmesinin Şekli 116

(1). BK Bakımından Taksitle Satım Sözleşmesinin Şekli 116

(2). TKHK Bakımından Taksitle Satım Sözleşmesinin Şekli 121

b. TBK Bakımından Taksitle Satım Sözleşmesinin Şekli 122

3. Şekle Aykırılığın Neticeleri ve Şekle Aykırılığa Bağlanan Neticelerin Giderilmesi 122

a. Şekle Aykırılığın Neticeleri 122

b. Şekle Aykırılığa Bağlanan Neticelerin Giderilmesi 124

C. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN MUHTEVASI 128

1. Genel Olarak 128

2. TKHK Bakımından Taksitle Satım Sözleşmesinin Muhtevası 129

3. TBK Bakımından Taksitle Satım Sözleşmesinin Muhtevası 130

D. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN SÜRESİNE İLİŞKİN TBK DÜZENLEMESİ 132

E. YASAL TEMSİLCİNİN RIZASINA İLİŞKİN TBK DÜZENLEMESİ 134

F. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜM VE SONUÇLARINI DOĞURMASI VE GERİ ALMA HAKKINA İLİŞKİN TBK

DÜZENLEMESİ 138

1. Genel Olarak 138

2. Taksitle Satım Sözleşmesinin Hüküm Sonuçlarını Doğurması ve Alıcının Geri Alma Hakkı 139

a. Taksitle Satım Sözleşmesinin Hüküm ve Sonuçlarını Doğurması 141

b. Taksitle Satım Sözleşmesinde Alıcının Geri Alma Hakkı 144

(1). Geri Alma Hakkı Kavramı ve Temel Özellikleri 144

(a). Geri Alma Hakkının Benzeri Hukuki İşlemlerden Farkı 144

(b). Geri Alma Hakkının Niteliği ve Özellikleri 145

(2). Geri Alma Hakkının Kullanılması ve Sonuçları 147

(a). Geri Alma Hakkının Kullanılması 147

(b). Geri Alma Hakkının Kullanılmasının Sonuçları 149

G. ALICININ DEFİLERİNE İLİŞKİN TBK DÜZENLEMESİ 150

H. YETKİLİ MAHKEME VE TAHKİM SÖZLEŞMESİNE İLİŞKİN TBK DÜZENLEMESİ 152

§ II. TAKSİTLE SATIM SÖZLEŞMESİNİN HÜKÜMLERİ 156

A. GENEL OLARAK 156

B. SATIM BEDELİNİN TAMAMEN ÖDENMESİNE İLİŞKİN TBK DÜZENLEMESİ 157

C. ALICININ BORÇLARINDA TEMERRÜDE DÜŞMESİ VE SONUÇLARI 160

1. Genel Olarak 160

2. Alıcının Borçlarında Temerrüde Düşmesi Halinde Hakimin Müdahalesine İlişkin TBK Düzenlemesi 161

3. Alıcının Peşinat Ödeme Borcunun İfasında Temerrüde Düşmesi Halinde Satıcının Hakları 162

a. Borçlar Kanununa Göre Mevcut Durum 162

b. Alıcının Peşinat Ödeme Borcuna ve Bu Borcun İfasında Temerrüde Düşmesi Halinde Satıcının Haklarına İlişkin TBK Düzenlemesi 162

(1). Alıcının Peşinat Ödeme Borcu 162

(2). Alıcının Peşinat Ödeme Borcunda Temerrüde Düşmesi Halinde Satıcının Hakları 164

4. Alıcının Taksit Ödeme Borcunun İfasında Temerrüde Düşmesi Halinde Satıcının Hakları 166

a. Genel Olarak 166

b. Gecikmiş Taksitin Ödenmesini ve Gecikme Tazminatı Talep Hakkı 167

c. Muacceliyet Kaydı ve Geri Kalan Satım Bedelinin Ödenmesini Talep Hakkı 167

(1). BK Bakımından Muacceliyet Kaydı 168

(2). TBK Bakımından Muacceliyet Kaydı 170

d. Sözleşmeden Dönme Hakkı 170

(1). Genel Olarak 170

(2). Şartları 171

(a). BK Bakımından Satıcının Dönme Hakkının Şartları 171

(b). TBK Bakımından Satıcının Dönme Hakkının Şartları 174

(3). Dönme Hakkının Kullanılmasının Sonuçları 175

(a). Genel Olarak 175

(b). Malın Geri Verilmesini Talep Hakkı 176

(c). Uygun Bir Kira Bedeli Talep Hakkı 178

(d). Satıma Konu Malın Bozulması Nedeniyle Tazminat Talep Hakkı 181

(e). Kanunda Belirlenenler Dışında Talep Hakkının Bulunmaması 182

e. Taksitle Satım Sözleşmesine Konu Malın Mülkiyeti İddia Etmek Hakkı 185

D. MÜLKİYETİ MUHAFAZA SÖZLEŞMESİ 188

1. Genel Olarak 188

2. Mülkiyeti Muhafaza Sözleşmesinin Tanımı, Konusu ve Hukuki Niteliği 189

a. Mülkiyeti Muhafaza Sözleşmesinin Tanımı 189

b. Mülkiyeti Muhafaza Sözleşmesinin Konusu 190

c. Mülkiyeti Muhafaza Sözleşmesinin Hukuki Niteliği 190

3. Mülkiyeti Muhafaza Sözleşmesinin Şekli 193

E. ALICININ HAKLARI 195